Poznaj Montessori

Dzieci w wieku żłobkowym poznają świat poprzez zmysły, kiedy dotykają, oglądają, badają – uczą się. Są one na etapie myślenia konkretnego dlatego tak ważny jest kontakt z otaczającym je światem. Poprzez doświadczenia bycia w grupie z innymi dziećmi w różnym wieku uczą się one wchodzenia w relacje z nimi i dorosłymi, poznają zasady społeczne, uczą się współpracy. Zdobywają niezwykle cenne kompetencje niezbędne w życiu codziennym a później zawodowym.

Myśl pedagogiczna M. Montessori doczekała się zaszczytnego wyróżnienia przez Ojca Świętego Jana Pawła II, który przypomniał słowa Papieża Pawła VI

„[…] tajemnicy jej sukcesu, a w pewnym sensie samych korzeni jej zasług naukowych doszukiwać się należy w jej duszy, czyli w tej szczególnej wrażliwości duchowej i jednocześnie kobiecej, która umożliwiła jej dokonanie przełomowego odkrycia dziecka i pozwoliła zbudować na tej podstawie oryginalny system wychowawczy. Maria Montessori doskonale reprezentuje liczne kobiety, które wniosły ważny wkład w postęp kultury […]”

[L’Osservatore Romano Nr 10(17) 1995

Cele i założenia pedagogiki M.Montessori

Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność. Cele pedagogiki Montessori Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.

Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:

  • rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
  • wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,
  • wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
  • osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
  • wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
  • uniezależnieniu od nagrody,
  • formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
  • szacunku dla pracy innych,
  • rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
  • osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.

Zadania pedagogiki Montessori:

uczenie przez działanie:

dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami

samodzielność:

dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności.

koncentracja:

dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań.

lekcje ciszy:

lekcje ciszy: dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych.

porządek:

dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu.

społeczne reguły:

społeczne reguły: dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci uczą się przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj.

obserwacja:

jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem.

indywidualny tok rozwoju każdego dziecka:

dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę i indywidualną opiekę nauczyciela. Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.

Materiały Montessori

Ważną częścią Pedagogiki Montessori jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori. Jego cechy to:

  • prostota, precyzja i estetyka wykonania,
  • uwzględnienie zasady stopniowania trudności,
  • dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka,
  • logiczna spójność ogniw ciągów tematycznych,
  • konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów,
  • ograniczenie – dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu.

Można go podzielić na pięć kategorii:

  • Materiał do ćwiczeń z praktycznego życia – związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi.
  • Materiał sensoryczny – rozwijający poznanie zmysłowe, służy pobudzaniu aktywności umysłowej.
  • Materiały do nauki języka, matematyki, kultury i innych dziedzin wiedzy.
  • Materiały artystyczne związane z ekspresją muzyczną, plastyczną i zręcznościową dziecka.
  • Materiały religijne, np. przedstawiające przypowieści biblijne.

Otoczenie dziecka

Bardzo ważne w metodzie Montessori jest otoczenie, w którym przebywa dziecko. Może ono wspomagać w pełni harmonijny rozwój osobowości dziecka – sprawia, że czuje się ono szczęśliwe i radosne; szybko i chętnie się uczy. Respektuje kolejne fazy zainteresowań, związane z rozwojem dziecka. Wszystkie materiały są uporządkowane tematycznie i łatwo dostępne – umieszczone w zasięgu ręki dziecka. Nauczyciel jest pośrednikiem pomiędzy otoczeniem i dzieckiem, pomaga dziecku samodzielnie odkrywać rzeczywistość.